صنعت ساختمان سازی روز به روز در حال پیشرفت می‌باشد و نوآوریهای مختلفی با هدف ایجاد فضایی بهتر برای زندگی، در این زمینه صورت می گیرد. سیستم مدیریت ساختمان / Building management system یکی از مسائلی می‌باشد که با ظهور خود در پیشرفت خانه‌ها و ساختمان‌های مختلف تاثیر بسزایی داشته است.
با توجه به این که ما انسان‌ها بیش از ۹۰ درصد زمان خود را در ساختمان‌ها سپری می‌نماییم و همچنین بیش از ۴۰ درصد مصرف انرژی در بیشتر کشورها در ساختمان‌ها مصرف می‌شود، برای آسودگی و مصرف بهینه انرژی در بیشتر جوامع توسعه یافته و در حال توسعه، هوشمند سازی ساختمان بسیار مورد توجه واقع شده است. حال باید بررسی کنیم سیستم هوشمند مدیریت BMS چیست و آیا برای ما کاربرد دارد یا خیر؟
سیستم مدیریت ساختمان چیست؟
سیستم مدیریت ساختمان با نام اختصاری BMS سیستمی می‌باشد که با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهایی، کنترل یکپارچه قسمت‌های مهم و حياتی در ساختمان را برعهده می‌گیرد. سیستم هوشمند ساختمان با استفاده از تجهیزات مخصوص، به هدایت و کنترل بخش‌های مختلف مکانیکی و الکتریکی ساختمان مانند سیستم روشنایی، سرمایش، گرمایش، تهویه هوا، ایمنی و امنیت و غیره می‌پردازد.
این سیستم به افراد ساکن این امکان را می‌دهد که از تجهیزات، بطور کارآمدتری استفاده نموده و احساس امنیت و آسایش را برای ساکنین افزایش می‌دهد و همچنین می‌تواند موجب صرفه جویی انرژی گردد.
نحوه عملکرد اجزای سیستم BMS
برای داشتن یک خانه هوشمند از طریق استفاده از سیستم مدیریت ساختمان BMS، باید از تجهیزات سخت افزاری و نرم افزاری مختلفی استفاده نمود که هرکدام از آن‌ها وظیفه‌ای برعهده دارند و کار خاصی را انجام می‌دهند.
1. سخت افزارها
●سیستم مرکزی یا پردازنده:
سیستم کنترل مرکزی یا پردازنده با استفاده از نرم افزارهای خاصی اطلاعات مختلف ساختمان هوشمند ما را از سنسورها دریافت نموده و با دستورات از پیش تعیین شده این اطلاعات را پردازش می‌کند و در نهایت تصمیم گیری و ارسال دستور به عملگرها را انجام می‌دهد.
● سنسورها:
وظیفه جمع‌آوری اطلاعات محیطی به شکل لحظه‌ای و اعلام آن‌ها به پردازنده برای صادر کردن دستورات اجرایی را بر عهده دارند. در خانه هوشمند سنسورهای مختلفی ازجمله سنسور زمانی یا تایمر، سنسور فشار، سنسور حرکتی، سنسور دمایی و … استفاده می شوند.
● عملگرها:
دستگاه‌ها و تجهیزات عملیاتی هستند که دستورات صادر شده از طرف سیستم کنترل مرکزی را اجرا می‌کنند. اجرای یک دستور می‌تواند به شکل باسیم و یا بی‌سیم (وایرلس) از طریق یک کد مادون قرمز و یا موج رادیویی باشد.
● وسایل و تجهیزات ارتباطی:
هوشمند سازی در سیستم مدیریت ساختمان از دو روش انجام می‌گیرد که هرکدام تجهیزات خاصی را نیاز دارد. در روش باسیم برای ارتباط بین حسگرها و عملگرها با سیستم کنترل مرکزی از سیم استفاده می‌شود که نیاز به سیم‌کشی‌های متعدد در ساختمان دارد. در روش دوم که روش بی‌سیم یا همان وایرلس می‌باشد، تجهیزات فرستنده و گیرنده بدون‌سیم نیاز است که از طریق بلوتوث و وای فای عمل می‌کنند.
● سرور ذخیره سازی اطلاعات
2. نرم افزارها
● سیستم پیکربندی کلیه خدمات
● سیستم رابط کاربری
کاربرد سیستم هوشمند ساختمان
سیستم مدیریت ساختمان BMS که در ساختمان‌های مختلف از جمله واحدهای مسکونی و تجاری، مدارس، بیمارستان‌ها، هتل‌ها، مجتمع‌های صنعتی، مراکز خرید و دیگر ساختمان‌ها استفاده می‌شود، کنترل سیستم‌ها و بخش‌های مختلفی در ساختمان را از جمله موارد زیر به عهده دارد که هدف از کنترل و مدیریت یکپارچه و هوشمند این بخش‌ها فراهم آوردن امنیت و آسایش و صرفه جویی در مصرف انرژی می‌باشد.
1. سیستم روشنایی
2. سیستم تهویه هوا
3. سیستم سرمایش و گرمایش
4. سیستم نظارت تصویری مانند دوربین‌ها
5. سیستم اعلام حریق
6. سیستم‌های امنیتی و حفاظتی
7. سیستم آب‌رسانی و آبیاری
8. سیستم‌های آسایشی و رفاهی
مزایا و معایب سیستم هوشمند ساختمان BMS
شاید بزرگترین و مهمترین عیب استفاده از سیستم BMS هزینه آن باشد. اجرای این سیستم به دلیل استفاده از تجهیزات مختلف و سطح بالا هزینه زیادی دارد. اما این سیستم فواید زیادی در زمینه‌های مختلف در ساختمان دارد که مهمترین آن‌ها عبارتند از:
● صرفه‌جویی انرژی و کاهش هزینه¬های نگهداری:
استفاده از سیستم مدیریت ساختمان BMS می‌تواند بطور متوسط 30 درصد از مصرف انرژی و هزینه¬های جاری ساختمان را کاهش دهد. این سیستم علاوه بر کاهش مصرف انرژی با خاموش نمودن و کنترل آن‌ها موجب کاهش استهلاک و افزایش طول عمر دستگاه‌ها و کاهش هزینه‌های مربوطه می گردد.
● افزایش سطح رفاه و آسایش:
این سیستم می‌تواند بسیاری از کارهای تکراری و بازرسی‌های مورد نیاز را بطور هوشمند انجام دهد. بطور مثال با حضور افراد نسبت به روشن شدن روشنایی و فن‌کوئل اقدام نماید و یا آبیاری فضای سبز و باغچه را بطور خودکار انجام دهد و یا با تنها فشار یک دکمه حالت‌های از پیش تعریف شده‌ای را اجرا نماید و یا دما و نور و رطوبت مکان‌ها را در حد مطلوب تنظیم نماید.
● امنیت و ایمنی:
این سیستم در شرایط بحرانی مانند آتش سوزی با ارسال سریع و به موقع اعلام خطر مانند بالا رفتن دمای واحد یا افزایش گاز CO2 و یا دیگر گازهای سمی، می‌تواند در جلوگیری از حوادث و کاهش اثرات آن نقش مؤثری داشته باشد.
سیستم هوشمند ساختمان با کنترل ورودی و خروجی‌های ساختمان و نظارت بر بخش‌های مختلف از طریق دوربین‌های مدار بسته و دستگاه‌های ثبت ورود و همچنین استفاده از سنسورهای حرکتی برای ثبت حرکات مختلف در محوطه ساختمان و اعلام خطر، می‌تواند باعث حفظ امنیت بیشتر ساختمان شود.
تفاوت خانه هوشمند و سیستم هوشمند BMS
برای توضیح این تفاوت به زبان ساده، بهتر است بگوییم سیستمی که برای خانه هوشمند استفاده می‌شود نسخه کوچکتر سیستم هوشمند BMS می‌باشد.
سیستم هوشمند BMS برای ساختمان‌های بزرگ با اجزا و بخش‌های مختلف مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها و … کاربرد بیشتری دارد و همه افراد ساکن نباید به سیستم مدیریت ساختمان دسترسی داشته باشند و یک اتاق کنترل مرکزی وجود دارد که توسط اپراتور مدیریت و کنترل می‌شود.
سیستم BMS اجازه مدیریت تجهیزات واحدهای شخصی را ندارد و صرفا به مدیریت مشاعات می‌پردازد.
اما در خانه هوشمند همه افرادی که در خانه زندگی می‌کنند مانند اعضا یک خانواده، می‌توانند دسترسی کامل به کنترل خانه داشته باشند و سیستم‌های مختلف مثل روشنایی، سرمایش و گرمایش و … را کنترل و مدیریت کنند.
تفاوت مهم دیگر این دو سیستم در هزینه‌های اجرای آن‌ها می‌باشد. هزینه سیستم BMS به مراتب بیشتر از خانه هوشمند می‌باشد و در سیستم BMS از پروتکل‌های Z-WAVE یا KNX استفاده می‌شود اما در خانه هوشمند از پروتکل S-BUS یا KNX بهره می‌گیرند.
سیستم هوشمند مدیریت ساختمان دریچه‌ای به سمت کاهش هزینه‌ها
با پیشرفت سریع دنیای امروز در زمینه‌های مختلف، استفاده از سیستم‌ها و فناوری‌های جدید بیشتر از قبل می‌شود. شما می‌توانید برای داشتن یک ساختمان هوشمند که امنیت و آسایش بیشتری را فراهم می‌آورد و مصرف انرژی را کنترل می‌کند و هزینه‌های زیادی را کاهش می‌دهد، از سیستم مدیریت ساختمان BMS استفاده کنید و همراه با دنیای پیشرفته امروزی یک گام رو به جلو و آینده‌ای بهتر بردارید.
